سد دز

همانطور که در ویکی پدیای فارسی نیز می باشد : سد دز نخستین سد از رشته سدهای چندمنظوره در ۲۳ اسفند ۱۳۴۱ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. با احداث سد دز در پشت دیواره این سد دریاچه‌ای به طول ۶۵ کیلومتر به وجود آمده است که با ظرفیت نهائی ۳٫۳ میلیارد متر مکعب آب را در خود جای می‌دهد. هدف اصلی از احداث سدهایی نظیر سد دز تأمین نیروی لازم جهت تولید برق کنترل سیلاب‌ها و تنظیم آب جهت مصارف آبیاری است. به منظور کنترل سیلاب‌ها دو تونل سرریز در ضلع شرقی دریاچه و با فاصله کمی از بدنه سد ساخته شده‌است؛ که قطر تونل تخلیه شماره یک ۱۴ متر و و تونل شماره دو ۱۲٫۶ متر می‌باشد و هر یک از آن‌ها قادر به تخلیه ۳۰۰۰ متر مکعب آب در ثانیه است. همچنین دو تونل آبگیر اصلی در ضلع غربی دریاچه ایجاد شده که هر یک به انشعاباتی با قطر کمتر تقسیم گردیده که توسط آن‌ها آب پشت دریاچه به توربین‌ها می‌رسد. حداکثر آب خروجی هریک از تونل‌های آبگیری اصلی برابر با ۲۴۰ متر مکعب در ثانیه است. در وسط بدنه سد در ارتفاع ۲۲۲٫۷ متری از سطح دریا سه دریچه آبیاری مخروطی شکل به منظور آبیاری زمین‌های کشاورزی و نیز کنترل سیلاب‌ها وجود دارد. حداکثر خروجی هر یک از این دریچه‌های آبیاری ۶۰ متر مکعب در ثانیه است. تعداد ۸ واحد ژنراتور هریک به قدرت ۶۵ مگاوات در نیروگاه سد دز وجود دارد و بدین ترتیب ظرفیت تمامی نیروگاه مجموعاً ۵۲۰ مگاوات است. کلیدخانه که در ارتفاع ۵۷۷٫۵ متری از سطح دریا واقع شده‌است، شامل کلیدهای قدرت از نوع روغنی – گازی و کلیدهای هوایی شمش‌های اصلی و فرعی و دیگر تجهیزات لازم برای ولتاژ ۲۳۰ کیلو ولت است. اتاق کنترل سد دز در ضلع غربی دره نزدیک به بدنه سد در ارتفاع ۲۲۵ متری از سطح دریا قرار دارد. مجموع طول جاده‌های تونلی منتهی به اتاق فرمان و نیروگاه ۶٫۵ کیلومتر است.